ĆWICZENIA FONACYJNE.doc

ĆWICZENIA FONACYJNE

Zadaniem ćwiczeń fonacyjnych jest zmniejszenie napięcia mięśni krtani, ustawienie prawidłowej emisji głosu, nauczenie dziecka właściwego posługiwania się głosem, nauka mówienia na wydechu oraz stosowanie w trakcie mówienia przerw na nabranie powietrza w odpowiednich miejscach. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych, takich, które utrudniają odbiór mowy.

Przykłady ćwiczeń fonacyjnych:

·        ćwiczenie długiej wymowy samogłosek – każdej oddzielnie („a”, „e”, „o”, „u”, „i”, „y”),

·        „Echo”- dzieci wołają poszczególne samogłoski, powtarzają je za rodzicem ciszej, np.: „a” (głośno) – „a” (cicho), „e” (głośno)- "e"(cicho), „oo”, „uu”, „ii”, „yy” (głośno – cicho),

·        dzieci mruczą przez nos – przedłużają wymowę głosek: „m”, „n”, czemu zawsze towarzyszy drganie skrzydełek nosa i warg (sprawdzenie przez dotyk palcem),

·        łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami „m”, „n”: „ma”, „mo”, „mu”, „mi”, „my”, „na”, „ne”, „no”, „ni”, „ny”,

·        do przedłużonej głoski „mmmmmmm” dodajemy na końcu samogłoski:
mmma, mmme, mmmo, mmmu, mmmi, mmmy, albo też zaczynamy od samogłoski:
ammm..., emmm..., ommm..., ummm..., immm..., ymmm...,

·        „Psss...”- naśladowanie syczenia ulatniającego się powietrza na jednym wydechu, jak najdłużej,

·        wypowiedzi szeptem, naśladowanie głosów z otoczenia, naśladowanie instrumentów muzycznych,

·        na jednym wydechu z taką samą siłą wymawianie trzech samogłosek: [aou], a następnie [eyi],

·        wymawianie krótkiego zdania szeptem, półgłosem, głosem pełnym i krzycząc,

·        zabawa „Wiosna i misie” - dziecko – miś siedzi skulone na podłodze i mocno śpi. Logopeda – wiosna podchodzi do misia i dotyka pałeczką do jego ramienia. Wówczas miś budzi się ze snu, przeciąga się i cicho mruczy (przedłużona wymowa głoski m), przeciągając jednocześnie palcami po wargach i skrzydełkach nosa, wyczuwając ich drgania. Po chwili wiosna odchodzi, miś znów zapada w głęboki sen. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie,

·        zabawa „Śpij laleczko” – dziecko kołysze laleczkę, śpiewając jej: aaa. Prowadząca mówi, że laleczka nie chce spać. Wówczas dziecko naśladuje płacz lalki: uuu. Nauczyciel podpowiada, że trzeba dalej usypiać laleczkę, co dziecko wyraża głosem: aaa.

N. – Lale dalej płaczą                                                                                     Dz. – aaa

      - Przyszedł pajacyk, który dziwi się, że lalki płaczą                             - zdziwione: ooo

      - Lalki na chwilę milkną, potem znów płaczą                                          - uuuu

      - Dziecko je kołysze                                                                                    - aaa

      - Płacz lalek usłyszał koziołek, który przyszedł i śpiewa im      - eee

         swoją kołysankę                                                                                                 

      - Ale lale płaczą dalej                                                                                    - uuu

      - Zaś dziecko śpiewa im                                                                                    - aaa

      - W odwiedziny do lalek przyszła myszka, która stara się je uciszyć              - iii

      - Lalki płaczą w dalszym ciągu                                                                    - uuu

      - Dziecko śpiewa kołysankę                                                                      - aaa

      - Ostatnim gościem laleczek jest małpka, która martwi się, dlaczego     - yyy

         lale płaczą                                                                                                               

      - Lalki płaczą jeszcze chwilę                                                                      - uuu

      - Dziecko kołysze je                                                                                    - aaa

      - I w końcu lalki zasypiają.

·        dziecko mruczy cicho i lekko mmmm... tak, by wyczuć drgania na wargach, skrzydełkach nos i czubku głowy. Powtarza 3- 5 razy,

·        dziecko wykonuje wdech, zatrzymuje na sekundę wciągnięte powietrze, po czym rozpoczyna wydech z jednoczesnym wymawianiem (lekko i długo) samogłoski aaaa....(eee…, iii…, ooo…, uuu…, yyy…), nie zmieniając natężenia i wysokości głosu,

·        dziecko wykonuje wdech, zatrzymuje na sekundę wciągnięte powietrze, po czym rozpoczyna wydech z jednoczesnym wymawianiem (lekko i długo) samogłoski aaaa...(eee…,iii…, ooo…, uuu…, yyy…), przerywając ją 3 -5 razy (aaaaaa.....aaaaaa......aaaaaa....aaaaa......),

·        dziecko płynnie i lekko na długim wydechu wypowiada połączenia samogłosek:

·             aou: aaaaaooooouuuu

·             eiu: eeeeeiiiiiiiuuuuuu

·             iou: iiiiiioooouuuuu

·             iea: iiiiiieeeeeaaaa

·             oui: ooooouuuuiiiiii

·             uia: uuuuuuuiiiiiiiiaaaaa

·             uoa: uuuuuuuooooooaaaaa

·             ueo: uuuuuueeeeeooooo

·             uiy: uuuuuuuiiiiiiiiyyyyyyy

Opracowanie Agnieszka Sowa na podstawie źródeł z Internetu:

·        http://www.edukacja.edux.pl/p-3647-cwiczenia-fonacyjne.php

·        http://chomikuj.pl/Bozenasta/Dokumenty/LOGOPEDIA/TERAPIA/I.+*c4*87wiczenia+wst*c4*99pne/II+*c4*87wiczenia+fonacyjne

·        http://www.easyvoice.pl/fonacja/cwiczenia-fonacyjne-cz-1/strona-2.html

1