tynkowanie.odt

Tynk nakrapiany

              Tynkowanie to ważna i integralna część procesu budowy lub modernizacji mieszkania oraz domu. Tynki, będące powłokami na ścianach i sufitach, nadają im ostateczny kolor oraz wygląd.

Od prawidłowego wykonania tych prac zależy zarówno estetyka wnętrza jak i zewnętrzny wygląd elewacji. Tynkowanie, to proces, który należy wykonać skrupulatnie i dokładnie. To znaczy,

że przed położeniem tynk, musimy przygotować odpowiednio podłoże.

              Podłożem pod tynki może być podłoże mineralne, czyli ściany i sufity z betonu zwykłego, betonu komórkowego, cegły, pustaków ceramicznych, płyt wiórowo-cementowych, tynków cementowo - wapiennych, a także powierzchni gipsowe. Nie można natomiast pokrywać takim tynkiem podłoży drewnianych, metalowych i z tworzyw sztucznych, gdyż nie zapewniają one odpowiedniej przyczepności. Na tego typu podłożach trzeba najpierw zastosować dodatkowe elementy w postaci siatek, mat trzcinowych dranic lub listewek.

              Przyczepność tynku zależy w dużej mierze od prawidłowego przygotowania podłoża.

Musi być ono nośne, czyli mocne i stabilne oraz oczyszczone z kurzu, brudu i słabo przylegających kawałków, a także zanieczyszczeń mogących osłabić przyczepność, jednocześnie musi być szorstkie i równomiernie chłonące wodę. Ważne jest również aby podłoże było wolne od wykwitów, a także pozbawione rys i pęknięć. Dlatego też wszelkie nierówności i zabrudzenia należy usunąć przed przystąpieniem do pracy. Słabo związane części powierzchni należy odkuć,

zaś części luźne lub osypliwe usunąć przy pomocy szczotki stalowej. Przygotowana pod nałożenie tynku powierzchnia powinna być gładka. Większe nierówności i wgłębienia należy wygładzić zaprawą do szpachlowania. Niewielkie nierówności podłoża pomaga ukryć tynk o fakturze baranka, który dzięki odpowiedniej wielkości kruszywa, tworzy charakterystyczną strukturę gruboziarnistego grysu. 

Bezpośrednio przed tynkowaniem podłoże należy zwilżyć czystą wodą (pierwszy raz na trzy godziny przed tynkowaniem, a drugi raz bezpośrednio przed tynkowaniem), a gdy jest bardzo chłonne - pokryć środkiem gruntującym odpowiednio dobranych na podłoże. Gdy tynkowane będą podłoża gipsowe, ściany należy zarysować ostrym dłutem w gęstą, skośną siatkę, tak aby głębokość rys wynosiła 3mm. Przed przystąpieniem do tynkowania płyt wiórowo - cementowych ich styki trzeba pokryć pasami z siatką metalową. Wszelkie elementy metalowe mające bezpośrednią styczność z tynkiem muszą być zabezpieczone antykorozyjnie.

Zaprawę tynkarską otrzymuje się przez wymieszanie suchej mieszanki z odpowiednią ilością wody.

              Tynkowanie ścian wymaga odpowiednich warunków pogodowych, dlatego też trzeba pamiętać, że nie wolno tynkować (tak samo w środku jak i na zewnątrz) przy temperaturze niższej niż +5oC zarówno w ciągu dnia, jak i nocy. Najlepiej tynkować w temperaturze powyżej +10oC, wilgotność powietrza powinna wynosić poniżej 70%, w podobnych warunkach tynki powinny wysychać, wtedy będą całkowicie suche po 2-7 dniach. Niższa temperatura doprowadziłaby

do przemrożenia tynku, co z kolej prowadzi do jego nierównomiernego wysychania i powstawiania przebarwień. Z kolej w okresie letnim należy unikać prac na suchych  i rozgrzanych słońcem ścianach, a także gdy temperatura powietrza przekracza + 30oC. W przypadku silnego wiatru

lub deszczu konieczne jest stosowanie specjalnych osłon ograniczających wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych.

Tynki tradycyjne mogą być:

•       cementowo-wapienne – można je układać na większości materiałów używanych

do wznoszenia ścian zewnętrznych. Poprawiają estetykę domu i chronią ściany budynku przed wpływami atmosferycznymi. Dobry tynk zapobiega zawilgoceniu ścian i poprawia

ich właściwości termoizolacyjne;

•       cementowe – używa się ich tam, gdzie mur ma kontakt z wodą lub wilgocią, czyli na ścianach fundamentowych piwnic i cokołach oraz powierzchniach szczególnie narażonych na uszkodzenia mechaniczne.

              Nakładanie tynku nakrapianego (zwany barankiem) jest jedną z najłatwiejszych prac murarskich. Elewacja budynku wykończona tą metodą jest bardzo efektowna. Dlatego tynki takie stosuje się bardzo często na zewnątrz, pokrywa się nimi przeważnie elewację budynków,

niekiedy stosuje się je również wewnątrz budynku w pomieszczeniach, które mogą być narażone

na uszkodzenia mechaniczne na przykład ściany sal kinowych, teatrów i tym podobne.

              W zależności od konsystencji zaprawy i sposobu jej narzucania można uzyskać różne faktury tynku nakrapianego, od drobno – do gruboziarnistej. Grubość naniesionego tynku wynosi

2-3 cm. Gruby, a więc i ciężki tynk dobrze akumuluje ciepło i zwiększa komfort akustyczny domu. . Podkład wykonany przed rozpoczęciem nakrapiania warstwy wierzchniej należy starannie zwilżyć, ponieważ zaprawa padając kropelkami szybko zasycha i może nie związać się z nim.

Tynki nakrapiane kładzie się na podkładzie wapiennym, lub cementowo – wapiennym, z zaprawy wapiennej lub wapienno – cementowej, którego konsystencję ustala się doświadczalnie.

Do nakrapiania stosuje się zarówno zaprawy zwykłe, jak i szlachetne o drobnym kruszywie, granulacji 1,5 – 4 mm, w jednej lub kilku warstwach. Zaprawa do nakrapiania powinna być o takiej gęstości, aby po narzuceniu nie spływała. Tynk można nakrapiać miotełką, szczotką, kielnią

lub mechanicznie specjalnym aparatem. Konsystencja zaprawy powinna uniemożliwić jej spływanie.

              Tradycyjne zewnętrzne tynki trójwarstwowe mają grubość 1,5-2 cm i układa się je w trzech warstwach. Na podłoże nakłada się najpierw obrzutkę (2-4 mm) , której zadaniem jest zapewnienie dobrej przyczepności tynku. Gdy obrzutka stwardnieje, nakłada się na nią drugą warstwę – narzut (10-15 mm),  a potem gładź (2-6 mm) , którą wykańcza się tak, by uzyskać wybraną fakturę tynku. Należy przy tym pamiętać o zachowaniu przerw technologicznych, aby każda warstwa związała z podłożem  i całkowicie wyschła. Standardowo przyjmuje się, że tynk schnie 1 cm grubości na tydzień.  Stąd niezbędne przerwy w pracy. Dzięki nim tynk zyskuje właściwą wytrzymałość i na powierzchni elewacji nie powstaną wykwity. Gdy ściana jest dobrze wykonana, bezpośrednio na podłoże można narzucić tynk podkładowy i warstwę dekoracyjną.

              Do nakrapiania służy miotełka z równo przyciętych witek brzozowych jednakowej grubości. Tynkarz nanoszący tynk zanurza końce miotełki w rzadkiej zaprawie, którą następnie strząsa

na ścianę, uderzając miotełką w kawałek łaty drewnianej trzymany w drugiej ręce. Wskutek uderzenia z miotełki pod wpływem siły bezwładności odrywają się drobne cząstki zaprawy i padają na podłoże. Powierzchnię nakrapia się kilkakrotnie, najpierw z lewej strony ściany na prawą, następnie w kierunku przeciwnym i wreszcie od dołu do góry, dzięki czemu uzyskuje się równomiernie nakrapianą powierzchnię. Aby cała ściana miała jednolitą powierzchnię powinna

ją nakrapiać jedna osoba.

              Nakrapianie ze szczotki (o sztywnym włosiu) polega na zanurzeniu włosianej szczotki

do połowy w rzadkiej zaprawie. Następnie odwraca się szczotkę do góry i przesuwa po całej jej długości cienką listwą trzymaną w drugiej ręce. Włosie szczotki najpierw ugina się, a następnie wyprostowuje i powoduje strącanie zaprawy drobnymi kropelkami na warstwę podkładu.

Zaleca się trzykrotne nakrapianie.

              Nakrapianie można wykonać także za pomocą kielni i siatki rozpiętej na drewnianej ramie ustawionej przed ścianą. W zależności od rodzaju faktury tynku dobiera się siatki o odpowiednich wymiarach oczek 2,5 – 10 mm. Siatkę rozpina się na ramie o wymiarach 1 x 2 m.

Tynkarz nabrawszy zaprawę kielnią ze skrzyni, rzuca silnym ruchem poprzez siatkę na ścianę, podobnie jak narzut. W celu otrzymania jednolitej faktury zaprawę należy rzucać równomiernie, całą ścianę powinna tynkować ta sama osoba, aby ściana miała jednolitą fakturę.

              Najbardziej ekonomicznym sposobem wykonania tynków nakrapianych jest zastosowanie specjalnego aparatu z zamocowaną wewnątrz obracającą się szczotką. Aparat trzyma się w lewej ręce, prawą zaś obraca korbą tego urządzenia z szybkością 25 – 30 obrotów na minutę.

Siłę wyrzutu i ilość wyrzucanej zaprawy można regulować. Nakrapianie aparatem jest znacznie oszczędniejsze niż sposoby nakrapiania ręcznego, nie ma bowiem tak dużych strat materiału,

a wydajność pracy jest znacznie większa. Powierzchnia tynku może być równomiernie nałożona, nawet gdy pracę tę wykonują dwaj tynkarze. Należy utrzymać stałą odległość wylotu aparatu od podłoża oraz stały kąt nachylenia dyszy. Zaleca się dwu – lub trzykrotny natrysk.

              Należy pamiętać, że tynki nakrapiane poza zaletami (łatwość wykonania i efektowny wygląd) mają również wady: łatwo się brudzą i są mało trwałe. Nakrapianie nie zawsze się udaje. Błędy można jednak łatwo poprawić, powtarzając częściowo nakrapianie rzadką zaprawą. Czynności te należy wykonać natychmiast po stwierdzeniu usterek. Drobniejsze niedokładności można usunąć szczotką ryżową przed zakończeniem wiązania zaprawy.  

Kolory i faktury tynku tradycyjnego

Elewacje z tynku tradycyjnego są zazwyczaj białe. Żeby nadać im kolor, wystarczy pomalować tynk farbą do malowania ścian zewnętrznych. Innym sposobem na uzyskanie kolorowego tynku jest użycie do zaprawy piasku – zamiast zwykłego – kolorowego (naturalnego barwionego polimerami). Można też dodać do cementu odpowiedni barwnik, ale wtedy lepiej powierzyć malowanie fachowcowi, bo uzyskanie równomiernego odcienia barwy na całej ścianie nie jest proste. Stosując odpowiednie narzędzia oraz techniki nakładania i wykańczania tynku, można uzyskać różne faktury. Oprócz zwykłych – gładkich, układa się tynki nakrapiane, odciskane lub ciągnione. Wymaga to jednak sporych umiejętności, ze względu na dość grubą warstwę tynku.
Urozmaiceniem elewacji mogą być również bonie, czyli rowki w tynku dwu- lub trójwarstwowym, wykonuje się przeważnie na narożach budynku, cokołach, wokół okien i drzwi. Tradycyjne bonie robi się na ścianach jedno- lub trójwarstwowych. Potrzebny jest do tego szablon, którym po wykonaniu obrzutki i narzutu przeciąga się po prowadnicach zamocowanych do ściany. Zamiast szablonu na prowadnicach można użyć listew drewnianych, a pola między nimi wypełnić zaprawą. Po stwardnieniu tynku listwy się usuwa.