BUKANIERZY AMERYKAŃSCY JOHN ESQUEMELING.pdf

Część

pierwsza

Rozdział I

Autor wyrusza do Indii Zachodnich

w służbie francuskiej Kompanii Za-

chód nioindyj skie j, Spotkanie z angiel-

ską fregatą i przybycie na wyspę Tor-

tuga

nia 2 maja 1666 roku wypłynęliśmy z fran-

cuskiego portu Le Havre de Grace na dwu-

dziestoośmiodziałowym statku „Saint Jean",

należącym do francuskiej Kompanii Zachod-

nioindyjskiej, mającym na pokładzie dwudzie-

stu marynarzy i dwustu dwudziestu pasaże-

rów, pomiędzy którymi znajdowały się osoby

pozostające w służbie Kompanii i którym za-

pewniła ona darmowy przejazd. Wkrótce po-

tem zakotwiczyliśmy w pobliżu przylądka Bar-

fleur, aby tam połączyć się z siedmiu innymi

statkami tej samej Kompanii, mającymi przy-

być z Dieppe pod eskortą trzydziestosiedmio-

działowego okrętu z dwustu pięćdziesięcioma

ludźmi załogi. Z tych statków dwa zmierzały

do Senegalu, pięć na wyspy Morza Karaibskie-

go, a nasz do wyspy Tortuga. Oprócz tego zgro-

madziło się dokoła nas mniej więcej dwadzieś-

cia innych żagli, zmierzających do Nowej Fund-

landii, oraz kilka statków holenderskich uda-

jących się do Nantes, Rochelłe i St Martin,

tak że w sumie tworzyliśmy flotę trzydziestu

żaglowców.

Po otrzymaniu wiadomości, że cztery angiel-

skie sześćdziesięciodziałowe fregaty czyhają na

nas w pobliżu wyspy Ornay, przygotowaliśmy

się do walki, a kiedy nasz admirał, Chevalier

Sourdis, wydał stosowne rozkazy, postawiliśmy

żagle i odpłynęliśmy stamtąd, korzystając z po-

myślnego wiatru. Wkrótce podniosła się mgła,

która uniemożliwiła Anglikom wykrycie naszej

obecności na morzu, a my z obawy przed wro-

giem sterowaliśmy kursem wiodącym jak naj-

bliżej brzegu francuskiego. W drodze napotka-

liśmy statek z Ostendy, którego kapitan po-

skarżył się naszemu admirałowi, że tegoż dnia

rano został obrabowany przez francuskiego

korsarza. Próżne były nasze usiłowania ukara-

nia tego pirata, gdyż nie byliśmy w stanie go

doścignąć.

Nasza flota wywołała wiele obaw i popło-

chu wśród mieszkańców wybrzeży francuskich,

biorących nas, pomimo że wywieszaliśmy flagi,

za Anglików poszukujących miejsca dogodne-

go do lądowania. W celu pobrania wody słod-

kiej zakotwiczyliśmy w zatoce Conąuet w Bre-

tanii, niedaleko wyspy Ouessant. Po załadowa-

niu zapasów świeżej żywności dalej odbywa-

liśmy naszą podróż, zamierzając płynąć nie na

zewnątrz wyspy Sorlingues, z obawy napotka-

nia angielskich okrętów krążących w tamtej

okolicy, lecz decydując się przejść przez Raz

de Fonteneau. Przejście to, leżące na szerokoś-

ci czterdziestu ośmiu stopni i dziesięciu mi-

nut, jest bardzo niebezpieczne. Prądy są tam

silne i gwałtowne, a położenie wszystkich pod-

wodnych skał do dziś nie jest dokładnie znane.

Muszę tu wspomnieć o ceremonii odprawia-

nej przez marynarzy zarówno w tym przejściu,

jak i w innych miejscach, a zwanej przez nich

chrztem. Jeden z podoficerów przebrał się w

zabawny strój sięgający nuu aż do stóp, a na

głowę nasadził śmieszną czapkę. W prawej rę-

ce trzymał nagi drewniany miiecz, w lewej na-

czynie pełne atramentu. Twarz miał uczernio-

ną sadzami, szyję zaś jego zdobił kołnierz spo-

rządzony z mnóstwa kawałeczków drewna. W

takim przebraniu będąc nakazał, by stawiano

przed nim każdego, kto jeszcze nigdy nie prze-

pływał tego niebezpiecznego miejsca. Przypro-

wadzonym kazał uklęknąć, po czym atramen-

tem rysował im krzyże na czole i uderzał ich

drewnianym mieczem w ramię, stojący zaś do-

koła na głowę każdego wylewali wiadro wody.

Na tym ceremonia się kończyła. Ochrzczony

zobowiązany był do złożenia ofiary w postaci

butelki koniaku, którą bez słowa stawiał pod

grotmasztem. Od chrztu nie byli zwolnieni na-

wet ci, którzy nie posiadali mocnych trunków.

Jeśli statek po raz pierwszy przepływał przez

owo przejście, kapitan był zobowiązany obda-

rować załogę i pasażerów pewną ilością wina.

Inne datki, jakie świeżo ochrzczeni często ofia-

rowują, są rozdzielane pomiędzy starszych ma-

rynarzy, którzy wyprawiają sobie z nich ucztę.

Również Holendrzy chrzczą tych, którzy te-

go przejścia nigdy jeszcze nie przepływali, i ta-

ką samą ceremonię urządzają w okolicy skali-

stych wysp Berlengas, leżących blisko brzegów

Portugalii na szerokości trzydziestu dziewięciu

stopni i czterdziestu minut. Przejście to jest

bardzo niebezpieczne, zwłaszcza w nocy, kiedy

wskutek ciemności nie można dostrzec skał.

Chrzest holenderski bardzo różni się od fran-

cuskiego. Ten, kto ma być ochrzczony, zostaje

związany, podniesiony na noku grotrei i jakby

był przestępcą*, trzy razy opuszczony do wo-

dy. Jeżeli zanurzono kogoś po raz czwarty, na

cześć księcia Oranii lub kapitana statku, spot-

kał go tym większy zaszczyt! Każdego więc

* W XVII w. jedna z kar polegała właśnie na takim

zanurzaniu w wodzie (przyp. tłum.).

kilkakrotnie zanurzają w oceanie, a pierwsze-

go honorują wystrzałem z działa. Ci, którzy

nie chcą być chrzczeni, mogą się wykupić po-

łową guldena*, a oficerowie połową talara**,

pasażerowie zaś płacą, ile uznają za stosowne.

Gdy statek po raz pierwszy przepływa tą

drogą, kapitan jest zobowiązany wydać zało-

dze nieco wina, a jeśli tego nie uczyni, mary-

narze mają prawo obciąć bukszpryt. Wszyst-

kie pieniądze uzyskane z urządzenia tej uro-

czystości przechowuje u siebie podoficer, który

po przybyciu statku do portu kupuje za nie

wino, wypijane następnie przez starszych ma-

rynarzy. Niektórzy twierdzą, że ceremoniał ten

został wprowadzony przez cesarza Karola V,

chociaż nie można go znaleźć wśród praw

i przepisów przez tego władcę wydanych. Ale

wracajmy do naszej podróży.

Po przebyciu Raz de Fonteneau mieliśmy

dobrą pogodę aż do przylądka Finisterre, gdzie

dopadła nas burza i oddzieliła od pozostałych

statków. Sztorm trwał przez osiem dni, pod-

czas których żal było patrzeć na pasażerów

miotanych i rzucanych bezwładnie po całym

statku, tak* że marynarze spiesząc wykonywać

swe obowiązki musieli po nich deptać. Kiedy

niepogoda minęła, korzystaliśmy z pomyślnych

wiatrów aż do zwrotnika Raka. Ten zwrotnik

jest

tylko wyimaginowanym

kołem,

które

• Na podstawie niemieckiego przekładu, dokonanego

bezpośrednio z holenderskiego (Alexandre Oliyier Exque-

melin: Dos Plratenbucfi von 1678. Horst Erdmann Verlag

1968). Również szereg innych poprawek wniesiono do

polskiego przekładu, w braku oryginału holenderskiego,

dzięki konfrontacji z przekładem n&emieckim. 1 gul-

den — 100 centów. W tekście angielskim: dwanaście pen-

sów ("przyp. red.).

Talar — duża moneta srebrna (27,4 g), bita w róż-

nych krajach europejskich. W angielskim tekście: dwa

szylingi Cprzyp. red.).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: