Elektrokardiogram prawidłowy
Wiadomości podstawowe
EKG: rejestracja różnicy potencjałów miedzy 2 punktami na powierzchni ciała, której źródłem jest zmienne pole elektryczne wytwarzane przez serce.
W spoczynku wnętrze komórek ma ujemny ładunek elektryczny. Kardiomiocyty są powiązane ze sobą łączami o bardzo niskiej oporności. Depolaryzacja komórki pod wpływem bodźca elektrycznego (zmiana ładunku wnętrza na dodatni) powoduje szybkie rozprzestrzenianie się tego stanu na sąsiadujące komórki, obejmując początkowo układ przewodzący, a następnie robocze włókna mięśnia sercowego przedsionków i komór.
Pobudzenie (depolaryzacja) mięśnia komór zaczyna się od włókien podwsierdziowych i przesuwa na obwód, w kierunku osierdzia: tak powstaje zespół QRS. Repolaryzacja komór przebiega w odwrotnym kierunku, zaczyna się we włóknach podnasierdziowych i przesuwa w kierunku wsierdzia. Z tego powodu prawidłowy załamek T ma zwykle ten sam kierunek, co zespół QRS (odwrotny kierunek spotyka się często tylko w odprowadzeniu V1, rzadziej w V2 i III).
Zasady pomiarów
Prawidłowa cecha (skala amplitudy): 10 mm - l mV.
Przy przesuwie papieru 25 mm/s: l mm = 0,04 s, ś mm = 0,2 s.
50 mm/s: l mm = 0,02 s, 5 mm = O, l s.
Pomiar częstotliwości rytmu: 60 |s| : odstęp RR |s| = x |ewolucji/min]
Elektryczna oś serca: wypadkowy wektor zespołów ORS w płaszczyźnie czołowej, reprezentowanej przez odprowadzenia kończynowe I-III. Na osie 2 odprowadzeń nanosimy wartości sum algebraicznych odpowiednich zespołów QKS ([amplituda R| - [amplituda Q] - [amplituda S])i przeprowadzamy prostopadle do tych osi, a miejsce ich przecięcia wyznacza koniec wektora elektrycznej osi serca. Kat nachylenia osi elektrycznej oceniamy w stosunku do osi I odprowadzenia.
Sinistrogram (lewogram; odchylenie w lewo): od 0° do -90°, patologiczny: od -30°.
Dekstrogram (odchylenie w prawo): od +90 do ±180 , patologiczny: od +1 H) .
Oś nieokreślona: od -90° do ±180°.
Oś nieoznaczalna: suma algebraiczna QRS w odprowadzeniach I, II i III równa 0.
Anatomiczna oś serca:
dekstrogyria - skręcenie osi serca w prawo, patrząc na serce od koniuszka; R=S za V4;
sinistrogyria – skręcenie osi serca w lewo; R=S przed V3.
Pomiary odstępu QT bywają trudne i niemiarodajne, gdy załamek T jest niski lub nakłada się na niego załamek U. W codziennej praktyce przyjmujemy zwykle następujące zasady: nie dokonujemy pomiarów w odprowadzeniach, w których koniec załamka T jest trudny do określenia; jeśli załamek U jest rozdzielony od T linią podstawna, nie włączamy go do pomiaru; jeśli nakłada się na zstępujące ramię załamka T, dokonujemy pomiaru QT+U.
Skorygowany odstęp QT:
Wg Bazetta: QTc = QT/[s] (uwaga: RR i QT w sekundach!)
Wg Hodgesa: QTc = QT + 1,75 x (częstotliwość rytmu – 60) [ms] (uwaga QT w ms!)
Wg Chou: prawidłowy QT podczas rytmu 70/min = 400 ms; na każde przyspieszenie rytmu o 10/min odejmij 20ms, na każde zwolnienie o 10/min dodaj 20ms
Wartości prawidłowe u dorosłych:
Rytm zatokowy: dodatnie załamki P w odprowadzeniach I i II, ujemne w aVR.
Załamek P: amplituda do 2,5 mm, czas trwania <0,12 s.
Odstęp PQ: 0,12-0,20 s.
Prawidłowe nachylenie osi elektrycznej serca: około +60°, zwykle od 0° do 90°.
Zespół QRS: czas trwania do 0,1 s. Amplituda >5mm przynajmniej w 1 odprowadzeniu kończynowym.
Prawidłowy załamek Q: zwykle do 0,02 s, rzadko do 0,03 s (z reguły nieobecny w V1-V3)
Prawidłowy odcinek ST: w linii podstawnej.
Odmiany fizjologiczne: *T atrii; *Typ „męski” EKG (uniesienie punktu J w V1-V3 >1 mm, z narastającym uniesieniem ST>+20° względem linii podstawnej [Surawicz i Parikh, JACC 2002]; *Zespół wczesnej repolaryzacji
Prawidłowy załamek T: dodatni w większości odprowadzeń p-oza aVR (zawsze ujemny) i V1 (często ujemny). Bywa też płaski lub płytki ujemny w III i V2, a bardzo rzadko ujemny, stopniowo spłycający się w odprowadzeniach od V1 do V3 („młodzieńcze” załamki T).
Górna granica normy odstępu QTc wg Bazetta w elektrokardiogramach standardowych: tradycyjnie, choć bez uzasadnionej podstawy, przyjmuje się wartość 440 ms. W rzeczywistości u zdrowych osób >50 r.ż. spotyka się i większe wartości, sięgające 470 ms (średnia + 2 odchylenia standardowe – Macfarlane i Lawrie, 1989, na podstawie badań EKG u 1300 zdrowych ludzi)
Uwaga: korekcja QT metodą Bazetta jest wiarygodna tylko w granicach rytmu 50-110/min.
Opisywanie EKG
• Ocena przesuwu i cechy
• Ocena rytmu
(miarowość, częstotliwość, pochodzenie)
• Pomiary:
- czasu trwania załamków P i Q, odstępów PQ i QT, zespołów QRS
- amplitudy załamków P, R (S)
• Ocena osi elektrycznej serca
• Ocena odcinków ST i kształtu załamków T
• Wnioski, ewentualnie interpretacja kliniczna
pati2908