prawo - procedura tworzenia aktów prawnych w polsce.rtf

Procedura tworzenia aktów prawnych w Polsce

              Jednym z głównych zadań prawa jest regulowanie życia obywateli danego kraju. Zmieniająca się codzienność zmusza organy państwa do tworzenia nowych aktów prawnych lub zmiany istniejących. Działania, mające na celu utworzenie nowej ustawy nazywamy procesem legislacyjnym i celem mojej pracy jest omówienie drogi, jaką pokonuje akt prawny od chwili powstania do momentu wejścia w życie.

              Uprawnienie, dające możliwość przedłożenia Sejmowi projektu aktu normatywnego, nazywa się inicjatywą ustawodawczą i prawo do niego, zgodnie z zapisem w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, przysługuje:

·                      Prezydentowi,

·                      Senatowi,

·                      Radzie Ministrów,

·                      posłom (Regulamin Sejmu wymaga, by projekt był zgłoszony przez grupę 15 posłów lub poselską komisję sejmową),

·                      grupie 100 tys. obywateli (tzw. inicjatywa ludowa).

Inicjatywa ustawodawcza jest w pewnych przypadkach ograniczona. Inicjatywę ustawodawczą dotyczącą projektów ustaw budżetowych oraz projektów ustaw bezpośrednio wyznaczających sytuację finansów państwowych posiada tylko Rada Ministrów. Wyłączna inicjatywa dotycząca projektów o zmianie konstytucji przysługuje grupie obejmującej co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senatowi oraz Prezydentowi.

              Gdy w wyniku inicjatywy ustawodawczej projekt aktu prawnego zostanie zgłoszony, Prezydium Sejmu (Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie) przydziela projekt odpowiedniej komisji. Komisja sporządza sprawozdanie oceniające projekt i przesyła je pod walne (plenarne) zgromadzenie Sejmu, gdzie rozpatrywane jest w trzech czytaniach (w dwóch w przypadku projektów ustaw pilnych).

              Pierwsze czytanie odbywa się podczas posiedzenia właściwej przedmiotowo komisji sejmowej, w przypadku zwykłych ustaw, lub podczas plenarnego posiedzenia Sejmu, gdy dotyczy ustaw dotyczących m.in.:

·                 konstytucji,

·                 praw i wolności obywatelskich,

·                 prawa wyborczego,

·                 ustaw budżetowych i podatkowych pociągających za sobą istotne skutki finansowe,

·                 organów państwa i samorządu terytorialnego.

Komisja (lub Sejm) omawia ustawę i wprowadza poprawki. Drugie czytanie obejmuje przedstawienie Sejmowi projektu ustawy, sprawozdania komisji o projekcie, dyskusję oraz zgłaszanie poprawek i wniosków. Jeśli Sejm nie skierował projektu ponownie do Komisji, podczas trzeciego czytania komisja przedstawia dodatkowe sprawozdania, poprawki i wnioski, po czym odbywa się głosowanie.

              Ilość głosów potrzebną do uchwalenia ustawy określają normy prawne zawarte w Konstytucji i Regulaminie Sejmu i Senatu. Większość wymagana do podjęcia uchwały może być większością:

·                 prostą względną (zwykłą) - przewaga głosów "za" nad "przeciw",

·                 prostą bezwzględną - suma głosów "za" jest większa niż suma głosów "przeciw" i wstrzymujących się,

·                 kwalifikowaną - większości szczególnie określone np. większość co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (uchwalenie ustawy o zmianie Konstytucji).

              Jeśli ustawa została uchwalona przez Sejm, zostaje przesłana do Senatu. Senat może wnieść do niej poprawki, odrzucić w całości lub przyjąć bez zmian. W przypadku odrzucenia ustawy lub zaproponowania poprawek Sejm może ich nie przyjąć bezwzględną większością głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów lub je zaakceptować. Jeśli zostaną zaakceptowane, proces legislacyjny zaczyna się od początku. Ustawę przyjmuje się za przyjętą również wtedy, gdy Senat w ciągu 30 dni (dla ustawy budżetowej - 20; dla ustawy w trybie pilnym - 14) nie podejmie żadnej uchwały dla tej ustawy.

              W następnym etapie ustawa trafia do podpisu przez prezydenta. Prezydent ma uprawnienia, aby:

·                 podpisać ustawę i w ciągu 21 dni zarządzić jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw,

·                 przed podpisaniem ustawy wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z konstytucją. Jeżeli jest zgodna musi ją podpisać, jeżeli nie jest - odmawia jej podpisania; gdy niezgodne są tylko jej części, prezydent podpisuje ją z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca Sejmowi w celu ich poprawy.

·                 odmówić podpisania ustawy (weto) i z umotywowanym wnioskiem w ciągu miesiąca przekazać ją do Sejmu w celu ponownego rozpatrzenia. Sejm może odrzucić weto większością 3/5 przy obecności połowy ustawowej liczby posłów i wtedy Prezydent musi ją podpisać w ciągu 7 dni, a Prezes Rady Ministrów zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Prawo weta Prezydenta nie dotyczy ustawy budżetowej.

              W Polsce istnieją dwa główne media ogłaszające ustawy i inne akty prawne. Są to: Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej i Monitor Polski.

              Dziennik Ustaw to  jedyne oficjalne źródło poznania powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Redakcja Dziennika znajduje się w Rządowym Centrum Legislacji, a wydawaniem kieruje prezes Rady Ministrów. W Dzienniku Ustaw ogłasza się akty prawne wymienione w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Są nimi m.in:

·                 Konstytucja,

·                 ustawy,

·                 rozporządzenia z moca ustawy wydawane przez prezydenta,

·                 rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów – będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji

·                 umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie oraz oświadczenia rządowe w sprawie mocy obowiązującej tych umów,

·                 orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw,

·                 uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra

·                 akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju, stanu wojennego, stanu wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej,

·                 akty prawne dotyczące referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,

·                 akty prawne dotyczące wyborów do Sejmu i Senatu,

·                 akty prawne dotyczące skrócenia kadencji Sejmu,

·                 akty prawne dotyczące wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

·                 akty prawne dotyczące powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,

·                 uchwały Sądu Najwyższego w sprawie stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta RP, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,

·                 obwieszczenia w sprawie sprostowania błędów.

Monitor Polski (pełny tytuł to "Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej >>Monitor Polski<<"), podobnie jak Dziennik Ustaw, jest wydawany przez Prezesa Rady Ministrów. Ma on znaczenie urzędowe; to znaczy akty w nim zamieszczane to akty prawne wewnętrznie obowiązujące. Akty te nie mogą być źródłem  praw i obowiązków dla obywateli. W Monitorze Polskim publikuje się przede wszystkim:

·                 zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów  wydane na podstawie ustawy,

·                 orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w  Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone,

·                 regulaminy Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego,

·                 decyzje Sejmu i Senatu dotyczące powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,

·                 różne akty urzędowe Prezydenta dotyczące np. skracanie kadencji Sejmu, powoływanie sędziów.

Wydawany jest również Monitor Polski B, gdzie umieszczane są publikacje sprawozdań finansowych.

              Ustawa wchodzi w życie z dniem opublikowania jej w Dzienniku Ustaw, o...